داکتر اسد زیرک
قرار بود محفلي براي رو نمايي دانشنامه به تاريخ ١٩ جنوري در شهر استكهلم برگزار شود اما نسبت سيل انتقادات و سر و صدا هايي كه به اين مناسبت بلند شد نمايندگي شوراي جهاني اين نشست( محفل) را به تعويق انداخت.
اينجانب با شناختي كه از آقايون واعظي و شفايي دارم ، از ايشان تقاضا نمودم تا اگر بتوانند به جلسه نقد و بررسي دانشنامه به همان وقت موعود حاضر شوند كه جواب ايشان مثبت بود.
ميدانم كه نقد پديده مثبت و مفيد است كه فرهنگيان و فرهيختگان به زبان ادب و نيكو بيان ميدارند؛ ولي متأسفانه نقد بعضي ها كه صلاحيت اينكار را دارند يا ندارند بهانه يي براي اهالي دشنام و شماتت داده كه از هيچ نوع هتاكي، بي حرمتي ، افتراء و دروغ و دشنام به بهترين فرزندان هزاره و صديق ترين رهروان شهيد مزاري ، دريغ نمي كنند.
من با سه عضو عمده از اعضاي شوراي دانشنامه از چندين سال به اين طرف معرفت دارم.
آشنايي و شناخت ما هم در ارتباط به مراسم بزرگداشت از شهادت استاد مزاري ، پخش و ترويج عقايد و آرمان هاي مزاري بود.
واعظي از پيشگامان اين راه بود كه اكثراً مردم به خاطر حضور و صحبت هاي پُر محتوايش مراسم را طوري برنامه ريزي ميكردند تا ايشان در چند كشور اروپايي رسيده بتواند. او بدون شك نقش بزرگي در تكوين عرف گراميداشت از استاد شهيد ، تفسير و نشر كار نامه ها و آرمانهاي شهيد مزاري در خارج از كشور داشته است.
در مورد فرهنگي فرهيخته و شاعر توانا و كم نظير جناب سيدابوطالب مظفري كه ايشان را در سال ٢٠٠٤ در مشهد ملاقات كرده بودم ، آثار و نوشته هايش را خصوصاً در مورد بابه خوانده ام و بيشترين جذبه معصوميت و معني را درآن يافته و تا اعماق دلم آنرا احساس ، و لمس نموده ام . شعر تنباكوي تلخ وطني آقاي مظفري را همه درين اواخر با هم شريك ساخته ايم و شنيده ايم.
دوست عزيزم آقاي شفايي سه سال از بي بي سي مرخصي بدون حقوق گرفت و وقتش را صرف راه اندازي كار دانشنامه كرد .
هيچ اثر علمي از ابتدأ بي نقص و كسر نيست ولي اگر دانشنامه در مجموع ارزيابي شود معلومات مفيد آن خيلي بيشتر از كمبودي هايش است.
هتك حرمت و بي احترامي به ايشان ظلم بزرگي است به نخبگان ما.
من از حضور آقايان واعظي و شفايي در استكهلم سپاسگزارم. شكي در نجابت و نيت نيك و توانمندي شان ندارم. از كمك هاي مالي ام پشيمان نيستم و آرزو دارم با شوراي دانشنامه همكار باشم.ذيلاً گزارش جلسه كه به همت استاد فطرت تهيه شده است ضميمه مي شود:
فطرت نویسنده متن
دیروز شنبه ۱۹ جنوری مجلس نقد و بررسی " دانشنامه هزاره " در شهر استکهلم-سویدن برگزار گردید.
ابتکار این طرح از جناب دوکتور اسد زیرک بود و آقایان اسدالله شفایی و دوکتور حمزه واعظی اعضای شورای علمی دانشنامه در این گردهمایی حضور یافتند و به پرسشها، قسما نقدها، نظر و پیشنهاد دوستان شرکت کننده پاسخ ارائه فرمودند.
در ابتدا جناب آقای شفایی ریاست شورای علمی دانشنامه در مورد انگیزه، احساس نیاز و مشکلات فراراه تدوین دانشنامه وضاحت دادند و در مورد شیوه علمی دانشنامه نگاری توضیحات مختصر و مفید ارائه نمودند. سپس جناب دوکتور واعظی به تکمیل صحبتهای آقای شفایی پرداخته، چالشهای هایی را که از همان ابتدای کار تدوین دانشنامه موجود بود و در طی شش سال همواره تا تدوین جلد اول این این کتاب ادامه داشت، دسته بندی و به روشنی بیان فرمودند.
۱- نخستین و عمده ترین چالش برای شروع کار تدوین " دانشنامه هزاره" گرد هم آوری افراد متخصص، خبره و کارشناس علمی دانشنامه نویسی بود.
همه در ها دق الباب گردید و تقریبا با همه مجامع علمی دانشگاهی و حوزوی چه در داخل افغانستان، چه در ایران و چه دوستان مقیم خارج( اروپا، امریکا، کانادا و استرالیا )، این طرح در میان گذاشته شد ولی از جانب دوستان جدی گرفته نشد و همین بود که کار تحقیقات، جمع آور معلومات و نوشتن دانشنامه با یک جمع محدود و اکثرا رضاکار کار آغاز گردید.
مشکل جدی در کنار سایر سیر و سفر ها در اسناد علمی معتبر بین المللی و داخلی، تحقیقات میدانی بود که یکی از ملزومه های دانشنامه نویسی است. ما تلاش لازم را نمودیم ولی به لحاظ وسعت و هزینه بر بودن این بخش از کار نمیتوانیم بگوئیم که تکاپوی ما کافی بوده است. زیرا ما در میان دوستان از مناطق مختلف پرسشنامه هایی را توزیع نمودیم ولی دوستانی که امروز از جمله منتقدان جدی کار ما هستند، حتی زحمت پر کردن پرسشنامه را به خود ندادند تا در کار ما ممد واقع شود.
۲- چالش دوم در ادامه روند کار تدوین دانشنامه تامین بودجه مالی این کار وسیع و هزینه بردار بود که نه از طریق نهادهای دولتی، دولت وابسته به کمکهای خارجی مقدور بود و نه حمایت و پشتوانه یک نهاد خصوصی قدرتمند را به همراه داشت اما شورای علمی دانشنامه تصمیم گرفت با پیش فروش کتاب و قول همکاری تعداد معدودی از دوستان خیر کار را آغاز نمایند، که تا به این مرحله رسیده است و از این بابت خوشحالیم.
۳- چالش سوم و جدی تر بعد از چاپ و پخش جلد اول دانشنامه آغاز گردید که به گفته آقای شفایی ما با " دو غیر منتظره ها " روبرو شدیم:
استقبال غیر منتظره ده روز اول و موجی از انتقادهای دور از انتظار بعد از ده روز نخست، تا امروز.
هر دو آقایان اعضای شورای علمی تاکید کردند که ما از نقدهای جدی علمی و منصفانه استقبال میکنیم که اتفاقا پاره از دوستان با نیت خیر، این کار را کردند ولی فضای مسموم فیسبوک آنقدر سنگین بود که واقعا هر آدم خردورز و منصفی را نا راحت میسازد چه رسد به ما که این پروسه را با قبول مشکلات آغاز نمودیم و تا اینجا رسانیده ایم.
ما از روشهای پذیرفته شده علمی پیروی می نماییم و به این تعهد هستیم که علایق شخصی خود را در کار دانشنامه نویسی فراموش کنیم و دخیل نسازیم.
ما خدای نخواسته نه قصد توهین به شخص و اشخاصی را داشته ایم و نه هم نیت بالا بردن اشخاص دیگری را.
هردو بزرگواران تاکید کردند که نه ما ادعا داریم که کار ما بی عیب و نقص بوده است و نه هم این جلد اول دانشنامه وحی منزل است.
بیایید با همکاری دوستانه کمبود ها را رفع نماییم و در ادامه این کار نیکو تلاش نماییم.
شورای علمی دانشنامه از قبل در نظر داشت که جلد اول کتاب بطور آزمایشی چاپ پخش گردد و بعد باز نگری صورت گیرد ولی اکنون این پروسه بازنگری را به شکل جدی پیگیری خواهیم نمود.
در ادامه مجلس گرچه پرسشهای دوستان شرکت کننده تکراری و همان پرسشهایی بود که در فضای مجازی مطرح شده بود ولی آقایان واعظی و شفایی با حوصله مندی پاسخ دادند و تاکید کردند که شورای علمی دانشنامه مرحله به مرحله به صورت کتبی به پرسشها و نقد های عزیزان پاسخ خواهد داد که تا کنون دو مرحله آن انجام شده و به دسترس خوانندگان قرار گرفته است.
در خاتمه جناب شفایی فرمودند که اتفاقات روزهای اخیر نشان میدهد که خوشبختانه دانشنامه مورد توجه جدی قرار گرفته و ما به ادامه این پروسه متعهد هستیم و هیچ سبوتاژی ما را مایوس نخواهد ساخت."