سیاست خارجی بلند مدتِ نژادپرستانه آمریکا، از طریق نظامی سازی، زانوی ترامپِ سفیدپوستی که آفریقا را "چاه مستراح" می داند را بر گردن قاره آفریقا گذارده و در حال خفه کردنی است که دیده نمی شود. پلیس فوق نظامی آمریکا علیه سیاه پوستان ساخته شده، اما ارتش و سازمان سیا در افریقا جنایات بدتری علیه غیر نظامیان مرتکب شده اند.
صالح بوکر، رئیس مرکز سیاستگذاری بین‌المللی
اکبر گنجی
فارن پالسی
از زمان کشته شدن جورج فلوید به دست پلیس در ۲۵ مه، چندین مورد از سفارتخانه‌های آمریکا در آفریقا با صدور بیانیه‌هایی برای آرام کردن اعتراضات آفریقایی‌ها علیه کشتار مردمان سیاه‌پوست به دست پلیس و متعصبان سفیدپوست در ایالات متحده تلاش کردند. موسی فکی محمد، رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا تاکید کرد این نهاد پان آفریقایی «تداوم رفتارهای تبعیض‌آمیز علیه شهروندان سیاه» ایالات متحده را رد می‌کند؛ درست همانطور که در قطعنامه تاریخی ضد تبعیض نژادی در ایالات متحده آمریکا که از سوی رهبرای آفریقایی در اولین جلسه سازمان اتحادیه آفریقا در ۱۹۶۴ ارائه شد، عمل کرد.
با توجه به اینکه تظاهرات‌های گسترده علیه وحشیگری پلیس و نژادپرستی نهادینه همچنان در سراسر جهان رواج و گسترش دارد، گزارش شده است که دیپلمات‌های آمریکایی در آفریقا نگران این هستند که واقعیت خشونت علیه مردم آفریقایی‌تبار در ایالات متحده فرصتی تبلیغاتی برای چین به ویژه در این قاره ایجاد کند. اما چنین تفکری که از سوی رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی آمریکا بیان شده است، توهینی به خِرد تمام آفریقایی‌هاست که کاملا قدرت قضاوت آمریکا براساس ناکامی‌ها و شکست‌های آن را دارند.
خشونت نژادی علیه آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار تاریخی، سیستمیک، نهادینه و ساختاری است. این موضوع از ۴۰۰ سال پیش که اولین آفریقایی به عنوان برده گرفته و به آمریکا برده شد، محل بحث بوده است. به‌رغم لغو برده‌داری در سال ۱۸۶۵ و دستاوردهای جنبش حقوق مدنی ایالات متحده ۱۰۰ سال بعد از آن، آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار تبعات یک سیستم اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را متحمل می‌شوند که به سفیدپوستی امتیاز داده و آن را ستایش می‌کند و از خشونت برای محدود کردن آزادی‌ها، حقوق و فرصت‌های اقتصادی سیاه‌پوستان بهره می‌برد.
ناآرامی حال حاضر اما موج تازه‌ای در کشمکش کسب عدالت و تغییر ساختاری لازم برای حفاظت از حقوق بشر آفریقایی‌تبارهاست و آفریقایی‌ها این را می‌دانند. آن‌ها این را می‌دانند چون از زمان استعمار تا به امروز، همان سیاست نژادپرستی و نظامی‌گرایی را در سیاست خارجی ایالات متحده در قبال این قاره تجربه کرده‌اند. این تاریخ شامل حمایت آمریکا از حاکمیت وحشیانه لئوپولد دوم، پادشاه بلژیک بر کنگو در پایان قرن نوزدهم که جان ۱۰ تا ۱۵ میلیون تن را گرفت و نقش آمریکا در دستگیری نلسون ماندلا از سوی دولت آپارتاید آفریقای جنوبی در ۱۹۶۲ می‌شود.
در جریان جنگ سرد، ایالات متحده به دیکتاتوری‌های نظامی و کشورهای تک‌حزبی سرکوبگر در کشورهایی نظیر زئیر (جمهوری دموکراتیک کنگو کنونی)، لیبریا، سودان، سومالی و کنیا یاری رساند. این کشور بعد از اعتراضات گسترده در اواسط دهه ۸۰ میلادی بود که از رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی فاصله گرفت. چندی پیش هم دونالد ترامپ، شهروندان آفریقایی را هدف ممنوعیت‌های مسافرتی قرار داد و با ادبیاتی ننگ‌آور، کشورهای آفریقایی را "چاه مستراح" توصیف کرد.
اعتراضات کنونی در حالی رخ می‌دهد که پاندمی ویروس کرونا، نمای استثناگرایی آمریکا را از بین برده و نابرابری‌های نژادی عمیق و مداوم در ایالات متحده را آشکار ساخته است و شاهد آن، ابتلای بی‌تناسب و بالای سیاه‌پوستان به کووید-۱۹ و بستری شدن و مرگ و میر در میان آن‌هاست. علاوه بر بحران سلامت عمومی، آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار همچنین در معرض تبعات بحران اقتصادی ناشی از کرونا قرار دارند. واکنش بی‌قید و بی‌منطق دولت ترامپ و فرمانداران جمهوری‌خواهِ سفیدپوست متحد او نشانگر بی‌توجهی تباه‌گونه به زندگی سیاه‌پوستان است. آفریقایی‌ها این را می‌دانند.
قربانیان وحشیگری پلیس آمریکا شامل مردمانی با تبار آفریقایی از هائیتی نظیر "ابنر لوئیما" و مهاجران آفریقایی نظیر "آمادو دیالو" در لیست بلند بالایی از دیگر آمریکایی‌های سیاه‌پوست هستند. این فهرست به تازگی شامل نام کودکانی چون "ترایون مارتین" و "تمیر رایس" و زنانی چون "ساندرا بلند" و "برونا تیلور" و مردانی نظیر "احمد آربری" و "جورج فلوید" شده است. به لحاظ تاریخی، استایل پلیسی فوق نظامی در ایالات متحده عمدتاً علیه آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار، آمریکایی‌های لاتین‌تبار و آمریکایی‌های آسیایی اعمال شده‌اند؛ در اینجا از ملت‌های بومی آمریکا نامی نمی‌بریم چون برای آن‌ها نظم و قانون به معنای نسل‌کشی بوده است. آفریقایی‌ها به شکل دردآوری از این بخش از تاریخ ایالات متحده آگاه هستند.
آنچه در ایالات متحده و در آفریقا کمتر شناخته شده است، این است که واشنگتن امروز مسئول خشونت‌های مداوم علیه آفریقایی‌ها در آفریقاست. نظامی‌گری ایالات متحده در این قاره ناگزیر منجر به کشته شدن غیرنظامیان غیرمسلح در سومالی و جاهای دیگر آفریقا می‌شود و بازتاب قتل سیاه‌پوستان آمریکایی به دست پلیس است. تقویت حضور ارتش آمریکا در آفریقا، در واقع زانوی یک سفیدپوست آمریکایی بر گردن آفریقاست. اما رفتار خشونت‌آمیز واشنگتن در آفریقا در حافظه تلفن‌های هوشمند ضبط نمی‌شود.
نظامی‌سازی شدید روابط ایالات متحده و آفریقا پس از ۱۱ سپتامبر و به اصطلاح جنگ جهانی علیه تروریسم انجام شد. در سال ۲۰۰۳ دولت بوش نخستین پایگاه دائمی ایالات متحده در این قاره را در جیبوتی تأسیس کرد. فرماندهی ایالات متحده در آفریقا سال ۲۰۰۷ ایجاد شد. حضور نیروهای آمریکایی به سرعت نزدیک به ۱۷۰ درصد رشد یافت. تا سال ۲۰۱۶، کماندوهای عملیات‌های ویژه در زیر صحرای آفریقا به سرعت حدود ۱۷ درصد از نیروهای اعزامی از سراسر جهان را به خود اختصاص دادند.
بین سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۸، کمک مبارزه با تروریسم وزارت دفاع آمریکا به کشورهای آفریقایی به بیش از سه برابر افزایش یافت. خصوصا در دولت ترامپ، پایگاه‌های پهپادی اشاعه یافته‌اند و حملات هوایی خصوصا در سومالی و لیبی با رشد روبرو شدند. در دو سال اول ریاست جمهوری ترامپ، حملات پهپادی فقط در سومالی بیش از دو برابر مجموع حملاتی شد که در دوران دو رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا در آنجا صورت گرفته بود.
ساخت پاپگاه ۱۱۰ میلیون دلاری پهپاد ریپر در آگادز نیجر در سال ۲۰۱۶ آغاز شد و سال گذشته تکمیل شده و به بهره‌برداری رسید؛ این بزرگترین پروژه ساخت و ساز نیروی هوایی آمریکا بود. آفریکام از دوران باراک اوباما، پاپگاه‌های پهپادی در سراسر آفریقا را به منظور گردآوری اطلاعات، شناسایی و جاسوسی گسترش داده است و آن‌ها در تیررس راکت‌ها هم قرار دارند. دقیقا مشخص نیست که چه تعداد از پایگاه‌های موقت یا دائم در آفریقا به جز جیبوتی، نیجر، اتیوپی و سیشل و کشتی‌های آمریکایی در ساحل سومالی نظامی‌سازی شده‌اند.
در ایالات متحده و کشورهای آفریقایی که ارتش آمریکا در آن‌ها فعال است، مردم عمدتا از این نوع تحرکات نظامی اطلاعی ندارند. یک قصد عمدی عدم شفافیت از سوی ارتش آمریکا و سیا وجود دارد اما بین ۶۰۰۰ تا ۷۵۰۰ نیروی آمریکایی در ۵۰ کشور آفریقا و شمار نامعلومی از نیروهای عملیات‌های ویژه در دست‌کم ۳۳ کشور فعال هستند. بین ۲۹ تا ۳۴ پایگاه در سراسر این قاره منزلگاه نیروهای عملیات‌های ویژه و هواپیماهای با سرنشین و بدون سرنشین هستند. فقط در سال ۲۰۱۶ ارتش آمریکا ۳۵۰۰ ماموریت در آفریقا داشت که افزایش حدودا بیست برابری از زمان تشکیل آفریکام نشان می‌دهد و این تعداد در دوران ریاست ترامپ افزایش یافته است.
نظارت پلیسی عاری از حس مسوولیت و به شدت نظامی در مناطق آفریقایی توسط ارتش آمریکا، به جنگ شهری و وحشیگری پلیس علیه سیاه‌پوستان در ایالات متحده شباهت دارد که هم‌اکنون در کانون اعتراض گسترده قرار دارد. تبعات نظامی‌سازی سیاست آمریکا در قبال آفریقا شامل شمار نامشخص و روزافزون تلفات غیرنظامی، تعمیق درگیری و فقر و افزایش تحرکات خشونت‌بار در آفریقا، خصوصا منطقه ساحل است. عفو بین‌الملل سال گذشته در گزارشی از افزایش حملات هوایی آمریکا و تلفات غیرنظامیان در سومالی خبر داد و این بیانگر آن است که جنگ مخفی در آنجا احتمالا به وقوع شمار متعددی از جرایم جنگی منجر شده است.
همین سه هفته پیش، در ماه مبارک رمضان، حملات پهپادی آمریکا خانه‌ای را با شش سکنه در شهری در سومالی هدف گرفت که چهار غیر نظامی از جمله یک مادر و سه فرزندش را زخمی کرد. آفریکام از پذیرش تلفات غیرنظامی امتناع می‌کند و مدعی است که دو "تروریست" را کشته است. طی دو دهه گذشته، ایالات متحده حدود ۲۰۰۰ تن را فقط در سومالی کشته است. مشخص نیست که چه تعداد از آن‌ها غیرنظامی بوده‌اند؛ دولت آمریکا مدعی است سهم عمده‌ای از آن‌ها تروریست یا اعضای الشباب بوده‌اند اما مدرکی برای اثبات آن ارائه نکرده است. آفریکام سال گذشته پا را فراتر گذاشته و اعلام کرد با وجود انجام بیش از ۱۰۰ حمله هوایی از ژوئن ۲۰۱۷ حتی یک غیرنظامی را کشته یا زخمی نکرده است؛ ادعایی که بعدا از آن عقب‌نشینی کرد.
چرا هیچکس برای این جرایم احتمالا جنگی پاسخگو نیست؟ برای اینکه آن‌ها آفریقایی هستند و هیچ ویدیویی وجود ندارد؟ بی‌اعتنایی رسمی آمریکا به زندگی سیاه‌پوستان که به مدت چهار قرن پایدار بوده و در قانون اساسی اصلی ایالات متحده آمریکا گنجانیده شده، مطمئناً در دوران ریاست جمهوری ترامپ شدت یافته است. این محدود به سرزمین اصلی آمریکا نیست و هرگز هم نبوده است. آگاهی آفریقایی‌ها از نژادپرستی ساختاری آمریکا و اجرای آن از طریق خشونت، پیامد تجربه مستقیم است. آفریقایی‌ها در طول تاریخ اهداف این خشونت بودند، چه به صورت برده، آزاد، مهاجر یا در خانه‌اشان در قاره آفریقا. درخواست‌های امروز ما برای خاتمه نژادپرستی نهادینه و نظامی‌سازی قوی در ایالات متحده آمریکا باید شامل درخواست خاتمه نژادپرستی نهادینه سیاست خارجی آمریکا هم شود.
Resorce