حسن رضایی
چکیده:
مجمع عمومی سازمان ملل هرسال یک بار بر برگزار می شود، نمایندگان کشورهای جهان، در آن از مشکلات جهانی، منطقه‌ای و ملی شان صحبت می‌کنند و در حاشیه‌ی آن دید و بازدید های ویژه ای میان سران کشورها نیز انجام می شود. این نبشته به طور فشرده، در رابطه، با شرکت کردن عبدالله عبدالله، رئیس هیأت اجرایی دولت افغانستان، به جای اشرف غنی احمدزی رئیس جمهوری افغانستان، در هفتاد و سومین نشست سالانه، گزیده‌ای از سخنرانی، و نشست وی در حاشیه اجلاس با حسن روحانی رئیس جمهوری ایران در رابطه با توافق نامه بندر چابهار و اهمیت استراتژیکی و ژئوپولیتیکی آن پرداخته، بحث می کند.
شرکت نکردن اشرف غنی احمدزی رییس جمهوری افغانستا در نشست مجمع عمومی سازمان ملل
براساس گزارش سایت فارسی بی بی سی، در این اجلاس قرار بود، رئیس جمهور جمهوری افغانستان شرکت کند، اما دونالد ترمپ رئیس جمهوری ایالات متحده‌ی آمریکا، از ملاقات نمودن با اشرف غنی احمدزی امتناع می ورزد. بنابراین، اشرف غنی احمدزی سفرش را به نیویورک لغو می کند. اما، مقامات دولتی افغانستان، شرکت نکردن اشرف غنی احمدزی را مشغولیت‌های کاری او برای انتخابات توجیه کرده اند. عبدالله عبدالله، به نمایندگی از دولت وحدت ملی افغانستان در این اجلاس کرده، سخن گفت.
تعریف روشن جهانی از تروریسم و جود ندارد!
عبدالله عبدالله، روز چهار شنبه، (۲۶ سپتامبر ۲۰۱۸)، از تروریسم و گفت‌وگوهای صلح و چالش های موجود در افغانستان سخن گفت. رئیس اجرایی حکومت افغانستان، براساس گزارش بی بی سی، در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، ابراز داشته است، در عرصه جهانی، تعریف روشنی تا هنوز از تروریسم و دهشت افگنی نشده است، بنابراین، « تمام بازیگران باید روی این توافق نماید که با گروههای هراس افگن برخورد یکسان داشته باشند، مراکز فعالیت و پناه گاه‌های آنان را مسدود نمایند و متخلفان را محاکمه یا به کشور اصلی شان برگردانند. اما پاسخ و عملکرد در این حوزه تا اکنون اندک و غیر کافی بوده است. ما باتمام کشورها دور و نزدیک کار می‌کنیم تا به نتایج بهتری دست یابیم.» روزنامه اطلاعات روز در این راستا می نویسد: رئیس اجرایی ابراز داشت، که افغانستان خواهان اجرا کردن متوازن همه‌ی اصول چهارگانه استراتژی جهانی مبارزه با تروریسم و دهشت افگنی است. به گفته‌ی عبدالله عبدالله، افغانستان از کشورهای همسایه‌ی خود به خصوص پاکستان خواسته است که با کابل در هدف قرار دادن پایگاه‌ها تروریستان با افغانستان، همکاری کنند و فعلا چشم به راه عمل به موقع و «برنامه‌ی عمل افغانستان و پاکستان برای صلح و همبستگی» می باشد.
انتخابات ریاست جمهوری سال آینده
برمبنای گزارش بی بی سی، رئیس اجرایی دولت افغانستان، در سخنرانی خود در رابطه انتخابات ریاست جمهوری و مشروعیت آن، که در سال آینده برگزار می‌شود، ابراز داشت:«باتوجه به تجربه‌های گذشته، من ورئیس جمهور غنی موافقم که مشروعیت سیاسی از اراده مردم بر می‌خیزد... بدون در نظرداشت این که کی می‌برد و کی می‌بازد، آینده افغانستان بستگی به تقویت اجماع ملی برای دست یافتن به اتحاد و تأمین صلح و ثبات سیاسی دارد که مشروعیت خود را از بنیاد‌های به دست می‌آورد که متکثر، همه شمول و دموکراتیک است.» وی در رابطه گفت‌وگوهای صلح با طالبان نیز سخن گفت.
روزنامه اطلاعات روز، از گفته رئیس اجرایی دولت افغانستان می نویسد: حکومت وحدت ملی برای مبارزه با تروریسم سعی خود را کرده است. و درحالی‌که دولت وحدت ملی قاطعانه علیه نسخه‌های نو و خشن‌تر دهشت‌افگنی به عنوان داعش در بخش‌هایی از افغانستان مصروف جنگ است. تا حال نتوانسته، به منابع چون قاچاق مواد مخدر و در آمد اقتصادی که جرم بشمار می رود، پناهگاه‌های که در توسعه و رشد تروریسم نقش مؤثر داشته اند، نقطه پایان گذارد و هم اکنون سعی می کند، که استفاده‌ی بعضی کشورها که از دهشت افگنی به مثابه ابزار سیاسی برای تحقق اهداف[استراتژیک] خاص، انجام می دهند، جلو گیری کند. عبدالله عبدالله در باره صلح نیز ابراز نظر کرد.
گفت‌وگو در رابطه صلح
او در بخشی از سخنانش در رابطه باصلح گفت: افغانستان در سال‌های اخیر تلاش کرده است، تا با طالبان صلح کند. اشرف غنی در یک سال گذشته چندین بار اعلام نموده است که با «طالبان بدون هیچ پیش‌شرطی آماده است که صلح کند.
عبدالله عبدالله با اشاره به آتش بس موقت با طالبان اظهار کرد: «ما گام‌های مؤثر و بی‌سابقه‌ای را برای آشتی و صلح با طالبان برداشته‌ایم تا بخشی از فرایند صلح با اعتبار به رهبری و ماکیت افغان‌ها باشندو از این طریق به یک توافق همه جانبه و جامع سیاسی از راه دیالوگ و آشتی دست یابیم». روزنامه‌ی ۸صبح، در رابطه روابط افغانستان و پاکستان می نویسد: عبدالله عبدالله، در نشستی که با هيأت مدیره روزنامه وال استریت ژورنال داشته است، در قسمتی از صبحبت‌های خود در این راستا گفته است که ما«تاهنوز شاهد تغییر در استراتژی پاکستان نیستیم و خواهان ادامه فشار بر پاکستان و ادامه و تشدید عملیات بر طالبان هستیم تا زمینه صلح فراهم گردد.» اما افغانستان تا حال گام های اساسی برای صلح برداشته است.
اطلاعات روز از قول رئیس اجرایی دولت افغانستان می‌نویسد: افغانستان در سال روان در چند کنفرانس بزرگ در مورد صلح شرکت ورزیده است. حکومت و حدت ملی علاوه بر اندونیزیا، از عربستان سعودی نیز تقاضاکرده است، افغانستان را برای دستیابی به صلح با طالبان کمک کنند.
در حاشیه این کنفرانس‌ها و گفت‌وگوها برای صلح، گفت‌وگوی رویاروی آمریکا با طالبان نیز شروع شده است. عده ای از دیپلومات‌های آمریکای با نمایندگان طالبان نشست کرده اند. ولی افغانستان با چالش‌های نیز روبرو بوده است.
چالش‌ها و نیازها
رئیس اجرایی دولت افغانستان، در بخشی از سخنان ابراز داشته است که افغانستان، با وضعیت نامطلوب و چالش‌های چون مشکل جابجایی مهاجران، خشک سالی در اثر تغییرات جویی، اقلیمی، حوادث طبیعی، کمبود مواد خوراکه و تهدیدهای امنیتی رو برو است.
عبدالله عبدالله ضمن درخواست کمک از سازمان ملل گفت: در حدود دوسوم مردم افغانستان از وضع نامطلوب موجود تأثیر پذیرفته، حیات بیشتر از یک میلیون نفر دیگر در معرض تهدید قرار دارد و احتمالاً بیشتر از یک میلیون نفر دیگر را وادار و یا مجبور به بی جایی و مهاجرت کند، بنابراین، ما نیاز مند رسیدگی جدی به نیازهای انسانی و بشری آن‌ها داریم.
درباره وضعیت جهانی
بر اساس گزارش بی بی سی، آقای عبدالله عبدالله پارسال نیز، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، حضور داشت. اما در نشست امسال، در قسمت دیگری از بیانیه،اش، به مسائل جهانی نیز پرداخته، چنین اظهار نظرکرد: «به عنوان یک کشور جنگ دیده ما همبستگی خود را با مردم آسیب دیده سوریه و یمن و دیگر جوامعی که در جهان قربانی خشونت‌اند، ابراز می‌دارم و از حقوق اساسی و بنیادی مردم روهینگا در میانمار حمایت و پشتیبانی می‌نماییم. افغانستان از تلاش‌های سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌های بین المللی برای صلح عادلانه و جامع مشکل فلسطین به شمول تقاضای مجمع عمومی برای سازوکار بین المللی، حمایت از افراد ملکی به صورت کامل پشتیبانی می‌کند.»
نشست عبدالله عبدالله رئیس اجرای دولت افغانستان با روحانی رئیس جمهوری ایران، در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل
در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، ریاست اجرای حکومت وحدت ملی افغانستان با رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز نشست و گفت‌وگو کرد. رئیس جمهوری ایران وعده داد که «ایران راه آهن چابهار را تامرز افغانستان خواهدساخت.
دوسال پیش، افغانستان، هند و ایران یک موافقتنامه سه جانبه‌ای را برای ایجاد خط صادرات و واردات از بندرچابهار را امضا کردند، که براساس آن توافق، افعانستان و هند می‌توانند، از طریق بندر چابهار ایران، مبادلات تجاری شان انجام دهند. اگر چند نزدیک ترین مسیر برای مبادلات تجاری افغانستان و هند از طریق پاکستان و بندر کراچی است. اما تنش های سیاسی و مرزی پاکستان و هند، و حمایت پاکستان از تروریستان طالب، این مسیر را دشوار گذار کرده، یا به وسیله فشار از جانب پاکستان، علیه افغانستان ساخته است. اما هدف اساسی از این همکاری سه جانبه در واقع، دور زدن پاکستان، و دستیابی افغانستان و هند به بازار همدیگر و آسیای میانه است.
به مبنای گزارش بی بی سی، دیدار این دو مقام در حاشیه اجلاس سالانه سازمان ملل در نیویورک صورت گرفت. از آنجایی که قرار بود، در این نشست، اشرف غنی احمدزی رئیس جمهوری افغانستان شرکت کند، وی این گفت‌وگوها را انجام می‌داد، ولی برخی رسانه داخل افغانستان گزارش دادند که رئیس جمهور آمریکا، ترامپ در خواست ملاقات غنی در حاشیه این اجلاس را نپذیرفته، ردکرد. به همین دلیل، اشرف غنی به نیویورک مسافرت نکرد. اما برخی مقام های ریاست جمهوری افغانستان دلیل شرکت نکردن آقای غنی، در نشست مجمع عمومی سازمان ملل را مصروفیت‌های او به امور داخل افغانستان از جمله انتخابات بیان کرده است.
گفته می شود آقای روحانی خواهان نهایی شدن توافقنامه جامع میان کابل و تهران شده، از آمادگی کشورش برای استفاده از بندر چابهار را خبرداده است.
ناگفته نماند، چالش‌هایی هم میان تهران و کابل نیز وجود داشته است. که این چالش ها در فرایند این قرار داد بدون تأثیر نبوده است. بعضی از مقام های رسمی دولت افغانستان، ایران را به حمایت از طالبان متهم کرده‌اند. با آن‌هم رئیس جمهوری ایران، در این نشست گفته است که کشور است آمادگی آن را دارد تا در مورد امنیت مرزهای سرزمین خود با قاچاق مواد مخدر با کشور افغانستان همکاری نزدیک داشته باشد.
علاوه برآنچه گفته آمد، بی بی سی، به نقل از خبرگزاری رسمی ایران، ایرنا می نویسد: «آقای روحانی در این دیدار گفته است:«مواد مخدر خطری برای مردم ما و شما و همه ملت های جهان است و باید با همکاری هم با آن مبارزه کرد، چرا که آینده ملت ها را تباه می‌کند و بخش عمده‌ای از تأمین مالی تروریسم از قاچاق مواد مخدر است».
آقای عبدالله نیز ابراز داشته است که مذاکرات برای نهایی کردن توافق جامع میان افغانستان و ایران پیشرفت داشته، طرف ابراز امیدواری نموده، که این توافق به اسرع وقت میان دو کشور امضا گردد.
آقای عبدالله عبدالله رئیس اجرایی حکومت افعانستان، در این دیدار، مراتب تسلیت خود را به خاطر حمله‌های تروریستی اخیر در اهواز ایران نیزاظهار کرده و ابراز امیدواری نموده است که «در همکاری باهم بتوانیم به دهشت افگنی در منطقه نقطه پایان گذاشته شود.»
رئیس اجرای دولت افغانستان، با اشاره به حمله های تروریستی اخیر کابل، که بیشتر در مناطق شیعه نشین این شهر صورت گرفت، گفته است که دشمنان افغانستان تلاش کرده‌اند، تا حمله های هدفمند، باعث شکاف و تفرقه های قومی-مذهبی در افغانستان شوند؛ ولی «با بیداری و درک مردم افغانستان این توطئه حنثی شد.»
در گزارش بی بی سی اشاره به کمیته مشترک همکاری دو کشور که چند سال پیش ایجاد شد، شده است. این کمیته در واقع، برای دستیابی به یک سند جامع و همکاری همه جانبه‌ی فرهنگی، تجاری، امنیتی، و اقتصادی ... توجه داشته، تا هر دو کشور باهم تشریک مساعی کرده، کار کنند.
کمک‌های هند برای انکشاف بندر چابهار
دولت هند، در بندر چابهار می خواهد در حدود ۵۰۰ میلیون دالر سرمایه گزاری کند. و برای یک خط اعتباری ۱۵۰ میلیون دالر دیگر نیز به ایران، پرداخت کند. از طرف شرکت‌ها و دولت هند، با چالش‌های هم مواجه بوده، دغددغه هایی نیز داشته اند. از جمله دولت هند ۲۰ ٪ واردات نفتی خود از ایران را کاهش داده است، به خاطری که ایران به تعهد خود در قبال میدان گاز در خلیج فارس جامه‌ی عمل نپوشانده است. رادیو آزادی در رابطه با نگرانی‌های هند در رابطه سایه سنگین تحریم های آمریکا علیه ایران، بر بندرچابهار می نویسد: وزارت خارجه آمریکا ابراز می دارد که تحریم های آمریکا علیه ایران، باعث تشویش هند در مورد بندر چاه بهار زیادتر شده است. به گزارش رویتر، بندر چابهار یکی از راه‌بردی ترین بندر هااست؛ اما این بندر قربانی اکراه بانک‌های اروپایی از کار کرد با ایران شده است. این خط از منظر استراتژیکی برای هند، ایران و افغانستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. لذا دولت هند متعهد شده است که هزینه‌ی خط بندر چابهار زهدان را پرداخت کند. در نوشته بعدی به اهمیت اشتراتژیک بندر چابهار پرداخته خواهد شد.
ادامه دارد...