محمد مرادی
یادداشت حاضر را برای چهاردهم فوریه که برابر با چهلمین سالروز قتل سفیر آمریکا در کابل بود، نوشتم اما فراموش کردم که منتشر کنم. خُب، حالا هم خیلی از تاریخ آن نگذشته است و برای انتشار جا دارد. روز چهارشنبه چهاردهم فوریه ۱۹۷۹میلادی برابر با ۲۵ دلو ۱۳۵۷خورشیدی زمان «تره‌کی- امین» بود. «آدولف دابس» سفیر آمریکا در افغانستان، توسط چهار فرد مسلح که یکی از آن‌ها لباس پلیس به تن داشت، در جاده «طره‌بازخان» شهر کابل ربوده شد. گروگان‌گیران، دابس یا دابز را بهاتاق ۱۱۷ «هتل کابل»، انتقاد دادند. لحظاتی بعد، نیروهای امنیتی افغانستان عملیات آزادسازی را آغاز کردند اما اختطاف‌گران، دست به مقاومت زدند و تیراندازی شروع شد. درگیری، زیاد طول نکشید و با کشته شدن سفیر آمریکا و گروگان‌گیران به پایان رسید. اجساد گروگان‌گیران شامگاه همان روز در سردخانه شفاخانه نظامی به دیپلمات‌های آمریکایی نشان داده شد. موضوع اختطاف سفیر آمریکا و سپس قتل او، یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های جنایی- سیاسی است که با گذشت چهل سال از این حادثه، هنوز کسی به درستی نمی‌داند، ماجرا از چه قرار بود. برخی معتقدند که اخطاف‌چیان، از هواخواهان جریان «ستم ملی» بودند و می‌خواستند «طاهر بدخشی» را در بدل آزادی سفیر، از زندان رژیم آزاد کنند اما این هم گفته شده است که ربایندگان در قبال آزادی سفیر آمریکا، رهایی «بحرالدین باحث» و «مولانا فیضانی» از اسلام‌گرایان را مطالبه کرده بودند. برخی دیگر، سرویس اطلاعات شوروی سابق یا «کا جی بی» را عامل این پرونده آدم‌ربایی می‌دانند. یکی از منابع مهمی که مبتنی بر اسناد سرویس جاسوسی شوروی نوشته شده، کتاب «کا جی بی در افغانستان» است. نویسنده این کتاب، «واسیلی متروخین»، از مسئولان ارشد بایگانی و آرشیو K.G.B بوده است. او در این کتاب به اهمیت آدولف دابس برای کا جی بی سخن گفته که نظریه نقش سرویس اطلاعات شوروی را در قتل سفیر آمریکا، تقویت می‌کند. هر چه بود، به سر آدولف دابس از نزدیک شلیک شده بود. قتل آدولف برای آمریکا بسیار مهم بود تا جایی که واشنگتن کمک‌های خود را به رژیم کابل قطع کرد و نزدیک به یک سال، دیپلمات‌های آمریکایی هنگام دیدار با مقامات افغانستان و شوروی، مصرانه خواستار پیگیری پرونده قتل دابس می‌شدند. جریان این مذاکرات در نامه‌های ارسالی سفارت آمریکا از کابل به واشنگتن، درج است. این نامه‌های محرمانه، هنگام حمله انقلابیون به سفارت آمریکا در تهران، به دست آمد. همچنین مسئله ربودن و قتل سفیر آمریکا برای «جیمی کارتر» رئیس‌جمهور سابق آمریکا نیز مهم بود. او پس از قتل دابس، در دیدار با خانواده او، از پیگیری پرونده قتل سفیر خود در کابل اطمینان داد اما با گذشت چهل سال، کسی ندانست که دابس برای چه و توسط چه کسی کشته شد. این بود برگی از تاریخ معاصر افغانستان که شاید خواندن آن برای نسلی که از تاریخ کشورشان به دور مانده‌اند، مفید واقع شده باشد.
مرادی شنبه ۱۳۹۷/۱۱/۲۷
یادداشت حاضر را برای چهاردهم فوریه که برابر با چهلمین سالروز قتل سفیر آمریکا در کابل بود، نوشتم اما فراموش کردم که منتشر کنم. خُب، حالا هم خیلی از تاریخ آن نگذشته است و برای انتشار جا دارد. روز چهارشنبه چهاردهم فوریه ۱۹۷۹میلادی برابر با ۲۵ دلو ۱۳۵۷خورشیدی زمان «تره‌کی- امین» بود. «آدولف دابس» سفیر آمریکا در افغانستان، توسط چهار فرد مسلح که یکی از آن‌ها لباس پلیس به تن داشت، در جاده «طره‌بازخان» شهر کابل ربوده شد. گروگان‌گیران، دابس یا دابز را بهاتاق ۱۱۷ «هتل کابل»، انتقاد دادند. لحظاتی بعد، نیروهای امنیتی افغانستان عملیات آزادسازی را آغاز کردند اما اختطاف‌گران، دست به مقاومت زدند و تیراندازی شروع شد. درگیری، زیاد طول نکشید و با کشته شدن سفیر آمریکا و گروگان‌گیران به پایان رسید. اجساد گروگان‌گیران شامگاه همان روز در سردخانه شفاخانه نظامی به دیپلمات‌های آمریکایی نشان داده شد. موضوع اختطاف سفیر آمریکا و سپس قتل او، یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های جنایی- سیاسی است که با گذشت چهل سال از این حادثه، هنوز کسی به درستی نمی‌داند، ماجرا از چه قرار بود. برخی معتقدند که اخطاف‌چیان، از هواخواهان جریان «ستم ملی» بودند و می‌خواستند «طاهر بدخشی» را در بدل آزادی سفیر، از زندان رژیم آزاد کنند اما این هم گفته شده است که ربایندگان در قبال آزادی سفیر آمریکا، رهایی «بحرالدین باحث» و «مولانا فیضانی» از اسلام‌گرایان را مطالبه کرده بودند. برخی دیگر، سرویس اطلاعات شوروی سابق یا «کا جی بی» را عامل این پرونده آدم‌ربایی می‌دانند. یکی از منابع مهمی که مبتنی بر اسناد سرویس جاسوسی شوروی نوشته شده، کتاب «کا جی بی در افغانستان» است. نویسنده این کتاب، «واسیلی متروخین»، از مسئولان ارشد بایگانی و آرشیو K.G.B بوده است. او در این کتاب به اهمیت آدولف دابس برای کا جی بی سخن گفته که نظریه نقش سرویس اطلاعات شوروی را در قتل سفیر آمریکا، تقویت می‌کند. هر چه بود، به سر آدولف دابس از نزدیک شلیک شده بود. قتل آدولف برای آمریکا بسیار مهم بود تا جایی که واشنگتن کمک‌های خود را به رژیم کابل قطع کرد و نزدیک به یک سال، دیپلمات‌های آمریکایی هنگام دیدار با مقامات افغانستان و شوروی، مصرانه خواستار پیگیری پرونده قتل دابس می‌شدند. جریان این مذاکرات در نامه‌های ارسالی سفارت آمریکا از کابل به واشنگتن، درج است. این نامه‌های محرمانه، هنگام حمله انقلابیون به سفارت آمریکا در تهران، به دست آمد. همچنین مسئله ربودن و قتل سفیر آمریکا برای «جیمی کارتر» رئیس‌جمهور سابق آمریکا نیز مهم بود. او پس از قتل دابس، در دیدار با خانواده او، از پیگیری پرونده قتل سفیر خود در کابل اطمینان داد اما با گذشت چهل سال، کسی ندانست که دابس برای چه و توسط چه کسی کشته شد. این بود برگی از تاریخ معاصر افغانستان که شاید خواندن آن برای نسلی که از تاریخ کشورشان به دور مانده‌اند، مفید واقع شده باشد.
مرادی شنبه ۱۳۹۷/۱۱/۲۷