حماس تنها گروهی نیست، که برای رهبری فلسطینیان و مبارزه با اسرائیل تلاش می کند؛ بلکه دیگر نهادها نیز وجود دارند.
نویسندگان: الکساندرا شارپ، نویسنده بخش خبری جهان، در سیاست خارجی و ریشی ایینگار.
فارن پالیسی ۱۰ اکتوبر ۲۰۲۳
فارن پالیسی در رابطه با حمله گروه اسلامی حماس که روز شنبه ۷ اکتوبر، مقاله ای نوشته که فشرده و نکات برجسته آن با نقل به مضمون بیان می شود.
خاور میانه در اثر حمله ناگهانی گروه مسلح حماس، به اهداف نظامی و مدنی اسرائیل در سراسر نوارمرزی غزه، به بحران و هرج و مرج فرو رفت. دولت اسرائیل برای براندازی حصاری که در قلمرو تحت تسلط حماس است و به طور رسمی اعلام جنگ کرد و تاهنوز صدها حمله هوایی در نوار غزه انجام داده است و گفته است که به حمله حماس پاسخ می دهد.
تاکنون، بیش از ۱۰۰۰ نفر، از اسرائیلی ها و ۹۰۰ تن از فلسطیان کشته شده اند. گروه حماس در حدود ۱۵۰ نفر، از شهروندانِ اسرائیلی، آمریکایی و تایلندی را به عنوان گروگان در اختیار دارد و گفته است که هر یکی از گروگان ها را در قبال هر حمله هوایی اسیرائیل خواهد کشت. به نظر می رسد که آمار تلفات انسانی افزایش یابد.
فارن پالیسی، مضاعف بر آنچه گفته آمد می نویسد: این حمله به طور چشمگیری بستر مداخلات پایان ناپذیر و یکی از دیرپاترین در‌گیری های جهان را تشدید کرد. [و صلح و‌گفتمان سیاسی را در خاور میانه نیز سبوتاژ کرده، برای سال‌ها به تعویق انداخت]. گروه حماس، تنها گروهی نیست که به رهبری فلسطینیان و مبارزه با اسرائیل تلاش می کند؛ بلکه در ادامه بازیکنان اصلی این چـرخـه معـیوب نیز معرفی می‌شوند تا بشناسید که چه کسانی در عـقب این بازی قرار دارند.
گروه اسلامی حماس
حماس، یک سازمان سیاسی با رویکرد اسلام سیاسی و سنی مذهب است. این سازمان به عنوان یک دولت بر دو میلیون فلسطینی در نوار غزه حکومت کرده، تسلط کامل دارد. این سازمان دولت اسرائیل را به رسمیت نمی شناسد. و استفاده از مقاومت مسلحانه، علیه اسرائیل را در گراف استراتژیک خود داشته، ترویج می‌کند. به ویژه از طریق شاخه نظامی حماس زیر عنوان «لشکر قسام عزالدین». حماس، در طی سالیان دراز مسئولیت بسیاری از حملات تروریستی و فیرهای موشکی علیه اسرائیل را عهده دار بوده است، از جمله حمله دراماتیک اخیر در هفته جاری را.
گروه حماس، در سال ۱۹۸۷، پس از آغاز نخستین انتفاضه و قیام فلسطینی ها، به عنوان شاخه فلیسطینی، از جنبش اجتماعی، سیاسی با رویکرد اسلامی سیاسی و سنی مذهب تشکیل شد. حماس مخفف حرکت مقاومت فلسطینی است. حزبی سیاسی که با حماس رقابت می کند، «سازمان فتح» است که اتحادیه فلسطینی را در حال حاضر در منطقهٔ غربی، در اختیار داشته، مدیریت و نظارت می کند. سازمان فتح، بر خلاف حماس رسما در استراتژی مبارزاتی خود تغییر ایجاد کرده از مبارزه خشونت پرهیز علیه اسرائیل حمایت می کند و از مبارزه خشونت آمیز عملاً دست برداشته است.
اسرائیل، در سال ۲۰۰۵، تمام نیروهای نظامی و میکانیزه خود را از نوار غزه خارج کرد. یک سال بعد، گروه حماس در انتخابات قانون گذاری فلسطين به طور چشمگیری بر حریف خود سازمان فتح، در نوار غزه، پیروز شده، تسلط کامل یافت. این پیروزی باعث شد که اختلاف میان سازمان فتح و حماس تشدید شود و در نهایت حماس توانست، سازمان فتح را از نوار غزه به طور کامل بیرون کند و کنترل نوار غزه را به دست گیرد.
اما، بسیاری از کشورها و نهادهای غربی، از جمله ایالات متحده آمریکا، انگلستان، کانادا و اتحادیه اروپا گروه اسلامی حماس یا شاخه نظامی این سازمان را تروریستی معرفی کرده، در لیست سیاه قرار داده اند. و کشور مصر از ۱۶ سال به این سو، به محاصره نوار غزه با اسرائیل نه تنها کمک کرده‌است که خروج کالا و رفت آمد افراد را در قلمرو خود نیز برای ساکنان غزه محدود ساخته است.
کشورهای دیگر، تا حدی به درجه های متفاوت از گروه اسلامی حماس حمایت می‌کنند و از جمله بزرگتربین حمایت کننده‌ای آن، جمهوری اسلامی ایران است. جمهوری اسلامی ایران از دیر گاهی است که گروه حماس را نه تنها حمایت مالی و تسلیحاتی کرده است؛ بلکه نیروهای نظامی آن را آموزش نظامی نیز می داده است. بیانیه اخیر گروه حماس نیز بازتاب دهنده این واقعیت است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، برای گروه حماس، سلاح های خارجی، و فناوری نظامی فراهم کرده، به نیروهای نظامی این گروه آموزش نظامی می داده است تا در حمله اخیر، حماس بر اسرائیل کمک کند. اگر چند کاخ سفید می‌گوید که تا هنوز شواهد و مدارک مشخصی در دست نیست که تا دخالت مستقیم جمهوری اسلامی ایران را در حمله روز شنبه حماس بر اسرائیل آشکار سازد.
از جمله کشورهایی که با حماس روابط نزدیک داشته، قطر است. گفته می‌شود که رهبری سیاسی گروه حماس، «اسماعیل هنیه»، در دوحه زندگی می کند و از آنجا این سازمان را رهبری و مدیریت می کند. دربخش دیگر گزارش آمده است، که بعضی از رهبران برجسته گروه حماس در ترکیه نیز دفاتری سیاسی دارند. همچنین، سازمان حزب الله که متعلق به شعیان لبنان است با اینکه با سازمان حماس از لحاظ برداشت و تفسیر مذهبی و دینی تفاوت ایديولوژیکی دارند؛ اما در مبارزه مسلحانه عـلیه اسرائیل به عنوان یکی از متفقان قدیمی گروه حماس شناخته می شود.
سازمان فتح
فتح، یا حرکت تحریر فلسطین، از جمله بزرگ‌ترین، حزب‌های سیاسی فلسطینی سکولار و نیروی محرکه سازمان تحریر (PLO) مقاومت فلسطین است. این حزب، در سال ۱۹۵۶، توسط فعالان مهاجر فلسطینی از جمله رییس جمهور پیشین فلسطین، یاسر عرفات و رییس جمهور کنونی محمود عباس تشکیل شد. درست یک دهه بعد از جنگ عرب ها و اسرائیل در سال ۱۹۴۷ که با ایجاد دولت اسرائیل، دست کم ۷۵۰۰۰۰ نفر فلسطینی را بی خانمان، تبعید و آواره کرد. که در عربی نکبت یا «فاجعه» شناخته می شود.
سازمان فتح، در ابتدا با استراتژی و تاکتیک جنگ‌های چیریکی و نا برابر، علیه دولت اسرائیل مقاومت می‌کرد، ولی در دهه ۱۹۸۰ با رویکرد به راهکارهای دیپماتیک روی آورد که در نهایت منجر به گفتمان و توافقات اسلو و پیشنهاد یک راه‌حل دولتی شد. بر خلاف حماس، فتح اسرائیل را به عنوان یک کشور رسمی تشخیص می دهد و به عنوان راه حل و پایان بخشیدن به منازعات دوامدار با پذیرش دو دولت اسرائیل و فلسطین، بر اساس مرزهای بعد از جنگ شش روزه ۱۹۴۷، تاکید می کند. این طرح و راه حل، نوار غزه، ناحیه غربی رود اردن و قدس شرقی را به عنوان کشور فلسطین تعریف می کند.
اما اینک سازمان فتح، تنها برروی ناحیه غربی رود اردن کنترل دارد و در سال ۲۰۰۷، توسط حماس از نوار غزه بیرون رانده شد؛ یکسال پس از برتری غیر منتظره حماس در انتخابات قانون‌گذاری و پس از این تاریخ درگیری‌های خشونت آمیز میان دو طرف نیز رخ داده است.
سازمان آزادیبخش فلسطین
سازمان آزادیبخش فلسطین در سال ۱۹۶۴، از چندین حزب سیاسی تشکیل شده است، سازمان آزادیبخش فلسطین (PLO) از مردم فلسطین، در سازمان ملل متحد و نهادهای چند جانبه دیگر نمایندگی می‌کند. اگرچه که اعضای سازمان فتح اکثریت را در این نهاد تشکیل می‌دهند، اما plo شامل حزب‌های دیگر نیز می شود، مانند جبهه‌ی مردمی برای آزادی فلسطین، حزبی که از آن مشتق شده به نام حزب مردم فلسطین.
برای خواندن متن انگلیسی به منبع ذیل مراجعه شود.
https://foreignpolicy.com/2023/10/10/what-is-hamas-israel-war-palestine-fatah-hezbollah
/