از آنجایی که نشست سمرقند، از عنوانش پیدابود، که یک «نشست همدلی» و ابراز همدردی با خانواده شهدا جنبش روشنایی نیز بود، همدلی کسانی که از خارج افغانستان، (از کشورهای امریکا، کانادا، قاره سبز اروپا، آسترالیا، آسیای میانه و روسیه) در سمرقند جمع شده بودیم، با بازماندگان و خانواده های شهدای دوم اسد در دهمزنگ.
این نشست از تاریخ ۳۱می ۲۰۱۹، آغاز شد و به مدت پنج زوز دوام داشت. (۴جون ۲۰۱۹) آنچه در این نشست چشم گیر بود اشتراک حامیان، علاقمندان جنبش روشنایی از سراسر جهان بود. اما نمی توان گفت تمام کسانی که در حماسهٔ حضور جنبش روشنایی در ۲۷ ثور و ۲ اسد ۱۳۹۵، اشتراک داشتند و به نحوی از انحا در سازماندهی جنبش روشنایی و تظاهرات ها در سطح جهان سهم گرفته بودند، در این نشست حضور داشتند و یا از آنان نمایندگی می کردند. بل جمعی بسیار و تأثیر گذار حضور نداشتند و جمعی که در سمرقند از کشورهای خارج جمع شده بودند تا هنوز به همان شور، شوق، عشق و جاذبه جنبش مدنی، میلیونی و مردمی روشنایی ۲۷ ثور و دوم اسد بودند و فروغ چراغ روشنایی در وجدان بیدارشان می درخشید و خاموش نشده بود و خورشید امید به احیای عظمت جنبش روشنایی و هم آهنگی عمومی در آسمان ضمیر پاک و بی آلایش شان می تابید. طی نشست های متوالی که سه روز در کمیسیون های مختلف روی ساختار آینده جنبش روشنایی به عنوان یک نهاد رسمی صحبت و بحث و کنکاش شد، موضوع بحث روی سیاسی بودن جنبش روشنایی و فراگیر بودن آن بود. و در واقع، رأی اکثریت برآن قرار داشت که جنبش ساختارمند شود و به صورت یک جریان متشکل، منظم سیاسی ابراز موجودیت کند و تا انسجام جامعه ما حفظ گردد و از پراکندگی در موضع گیریها و بی نظمی ها جلو گیری شود و از لحاظ حقوقی جنبش روشنایی هویت سیاسی و مصؤونیت قانونی پیدا کند. اما در نشست روز چهارم این جمع به دوتیم و دو دیدگاه متفاوت به بحث علنی پرداختند، زیرا اختلاف نظر های متفاوت و در تقابل شدید باهم از وضعیت موجود در افغانستان و جهان قرار داشتند. ظاهرا با رأی اکثریت که آقای احمد بهزاد و آقای حیدری معروف به خراسانی از تیم مخالف ساختارمند شدن سیاسی جنبش روشنایی بودند، در یک رأی گیری آزاد و دموکراتیک اکثریت آرا را به خود معطوف داشتند و قرار براین شد که جنبش روشنایی ساختارمند شود؛ اما قید و پسوند سیاسی نداشته باشد، بلکه جنبش روشنای به حیث یک جنبش مدنی و‌عدالت خواه فعال و پویا باشد. آقایان بهزاد و خراسانی به نمایندگی از اکثریت می گفتند: «جنبش روشنایی ساختمارمند و منظم شود؛ اما جنبش سیاسی نباشد؛ ولی کارسیاسی انجام می دهد». این نوع نگاه از همان آغاز دچار یک نوع تناقض میان تئوری و عمل را باز تاب می داد و تا حال چالش آفرین هم بوده است. به هرصورت بر اساس احترام به رأی اکثریت تیم دوم که حسن رضایی از آسترالیا و لشکری از روسیه از آن نمایندگی می نمودند و استدال می کردند که جنبش روشنایی از یک پتانسیل قوی و جایگاه بلند اجتماعی برخوردار است، بنابراین، می توان یک تشکل سیاسی به وجود آورد و به جنبش هویت سیاسی داد، ولی برخلاف بحث سه روزه، رأی اکثریت را به دست نیاوردند، لذا دیدگاه اول را پذیرفتند. از آنجایی که رأی اکثریت براین قرار گرفت بود که جنبش روشنایی به عنوان یک نهاد مدنی و غیر انتفاعی راجستر و متشکل شود. براین اساس در روز پنجم یک کمیته تدوین اساسنامه تعیین شد که تاماه آگست بتوانند، اساسنامه ای با تلفیق از سه مسوده، کابل، قم و آسترالیا و آیین نامه کاریی را تدوین و تبیین کند و براین مبنا کنگره عمومی عدالت خواهان در بازه زمانی دست کم یک سال و حد اکثر در خلال چهار سال تشکیل شود. از طرفی هیچ کدام از ما افرادی که از خارج در سمر قند رفته بودند، در صورت سیاسی بودن هم نمی خواستند، عضویت رسمی تشکیلات را داشته باشند، صرف جهت همدلی، همدردی و کمک کردن به برادران داخل رفته بودند تا اتحاد داخلی شورای عالی جنبش روشنایی را تحکیم بخشند. اما عضویت به عنوان یک جریان مدنی و عدالت خواه، که در آن گرایش های سیاسی و یا وابستگی به احزاب و جریان های اطلاعاتی دیگر نداشته باشد، را رد نمی کردند؛ زیرا که همه برای حمایت های انسان دوستانه از مردم ستمدیده خود در جلسه سمرقند از راه های دور اشتراک نموه، هزینه کرده بودند؛ بنابراین، ده تن به عضویت در شورای عالی مردمی جنبش روشنایی در یک انتخابات آزاد انتخاب و عضویت شورا را پذیرفتند. از جمله ده اعضای جدید شورای عالی مردمی جنبش روشنایی من هم انتخاب شدم. علت اساسی که عضویت شورا پذیرفته بودم، در واقع مصوبات سمرقند بود که خلاصه آن قرار ذیل ارایه می گردد:
1. جنبش روشنایی ساختار مند شود و به عنوان یک نهاد مدنی، غیر انتفاعی و غیر سیاسی؛
2. تدوین و تبیین اساسنامه و آیین نامه و راهکار عملی و کاربردی؛
3. در پیش گرفتن سیاست مدارا، تعامل و مبارزه مسالمت آمیز که باعث خودزنی اجتماعی و درگیر شدن با افراد و اشخاص نباشد؛
4. مبارزه با بی عدالتی اجتماعی و مبارزه با تبعیض نژادی، جنبسی و صنفی و....و مبارزه برای برابری و انکشاف متوازن و خدمات اجتماعی؛
5. ایجاد رسانه ای که بتواند استراتژی و اهداف جنبش روشنایی را تبلیغ و تبیین و در جامعه بازتاب دهد؛
6. زمینه سازی‌برای یک کنگره فراگیر، وسیع و همه جانبه در مدت یکسال و ایجاد هم آهنگی میان همه عدالت خواهان، اعضا، هواداران و حامیان جنبش روشنایی و عدالت خواه اجتماعی در مدت یکسال:
اما در طی این یکسال متأسفانه ما نتوانستیم که مصوبات ذکر شده را، به دلایلی در این بازه زمانی به منصه عمل برسانیده و اجرایی کنیم و همچنان تفاوت دیدگاه ها و حتا تضاد دیدگاه ها در میان اعضا شورا به خاطر نحوه راهکار عملی و کاربردی مانع از کارهای منظم و تشکیلاتی بود. اساساً برای برخی از اعضای کلیدی شورا ارادهٔ تشکیلاتی وجود نداشت. از این رو حضور خود را در جمع دوستان و سایر اعضا شورای عالی مردمی جنبش روشنایی نه تنها موجه ندانستیم، بلکه غیر پویا و پسیف و چالش برانگیز می دیدیم؛ بنابراین، صلاح را در آن دانستیم که استعفا نماییم و استعفانه خود را به سایر اعضا شورا و پیشگاه تاریخ ارایه کنیم. از طرفی ناگفته نماند که ما خود را در هیچ نوع تنش های داخلی اعضای شورای عالی مردمی، تعامل و معاملات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و یا سایر کشمکش های اعضای داخل کابل و اعضای سابق شورای عالی مردمی دخیل نداسته و نمی دانیم.
اما از حمایت های گذشته خود از جنبش های تاریخی و بزرگ چون تبسم و روشنایی و رستاخیز برای تغییر ، که به قدر توان انجام داده ایم، وجدانا راضی هستیم؛ زیرا که نگاه ما به این جنبش های مدنی، بزرگ، عدالت خواه، ضد تبعیض و ضد نابرابری های اجتماعی بر اساس منشور سازمان ملل و حقوق بشر و ارزش های انسانی و مدنی بوده و در این راستا در آینده هم مبارزه و تلاش خواهیم کرد و این جنبش ها را از آن مردم خسته از تبعیض می دانیم که به پای آن قربانی داده اند. به ویژه برای ایجاد کنگره فراگیر و همه جانبه که یکی از اهداف عمده نشست سمرقند بود، در صورت امکان از هیچ نوع تشریک مساعی به قدر توان و امکانات خود دریغ نخواهیم کرد! و به تعهد خود در قبال خون شهدا و برای تحقق بخشیدن به آرمان و اهداف شهدای جنبش روشنایی، جنبش تبسم و سایر شهدا استوار و پایدار و وفادار خواهیم بود.
هستیم به آن عهدی که با خون شهدا بسته بودیم!
من الله توفیق
ظاهر فیضی از آمریکا و حسن رضایی از آسترالیا، مورخ ۶ جون ۲۰۲۰