حسن رضایی
جمعه شب (۷ دسامبر ۲۰۱۸)، انجمن کاتب در مرکز ارشاد ضیافتی را برای حجت الإسلام شیخ محمود فرزند ارشد آیت الله عظمی فیاض ترتیب داده بود. در این ضیافت جمعی از بزرگان، رئیس انجمن ها حضور داشتند. بعد از نماز مغرب برنامه خوش آمدید به ترتیب ذیل برگزار شد:
مجری برنامه رضاناصری یکی از دانشجو یان بود. قاری علیزازده با نغمه عرفانی و تلاوت آیات از قرآن برنامه را آغاز کرد و پس از آن، آقای واعظی فشرده ای از زندگی نامه آیت الله عظمی فیاض را به خوانش گرفت. سپس پیام آیت الله عظمی فیاض، توسط حجت الإسلام شیخ محمود فیاض فرزند ارشد ایشان برای مردم و مخاطبان در مجلس بیان شد.
مجری برنام شعری پراحساسی را به خوانش گرفت:
ایل من! ای ایل خاکستر نشین!
قصه ات ا درد و زخم و خون عجین
در همه تاریخِ پر از مخته ات
خورده‌ای از خویش و از دشمن کمین
یک سویت گرگان کشمیری به صف
سوی دیگر ماهای آستین
آه، ای خونین‌ترین زخم جهان
ای ارزگانی ترین رنج زمین
پس از آقای دعوت کرد تا زندگینامه آیت الله عظمی فیاض را بخوانش گیرد.
زندگی نامه آیت الله عظمی فیاض
آقای واعظی در رابطه با زندگی نامه آيت الله العظمی فياض چنین ابراز داشت: «آیت الله عظمی فیاض، در سال ١٩٣٠ ميلادى (۱۳۰۹ خورشیدی)، در یکی از روستا های السوالی جاغوری، ولایت غزنی افغانستان چشم به جهان گشود و دومین فرزند خانواده است.
پدر آیت الله عظمی فیاض، مرحوم محمد رضا، یک کشاورز ساده‌ای بود که با تلاش و کسب حلال زندگی خانواده اش را اداره می کرد. اگر چند از نظر مالی نادار بود؛ اما مرد با ایمان و دیندار بود و با تدبیر و داریت خانواده‌اش را سر پرستی می کرد. او با وجودى كه با دشواری‌های روزگار دست و پنجه نرم مى کرد، اما هنگامی که در فرزندش محمداسحاق، نشانه‌های نبوغ، تیزهوشی و ذکاوت را دید،زمینه فراگرفتن علم و دانش را برای او فراهم کرد. آیت الله عظمی فیاض تحصیلات ابتدایی را پیش ملاه ده فراگرفت. و بعد از گذراندن مراحل اولیه ى آموزش در مکتبخانه از حضور شیخ قریه، زادگاهش را ترک نموده، در منطقه ى مجاور بنام «اوتقول» می رود تا جهت ادامه ى تحصیل وارد مدرسه ى دینى آيت الله شیخ قربان على وحیدى مرحوم شود. آیت الله وحیدی از جمله علمای تراز اول منطقه و فارغ التحصیل از حوزه علمیه نجف در عراق بود.
آیت الله فیاض اهتمام پدرش جهت فراگيرى علوم در حوزه هاى علميه مشغول به تحصيل شده بود. اما در هنگام تحصیل مادرش را ـ در اثر یک بیمارى شدیدـ از دست داد، و این حادثه تراژیک او را به شدّت متأثّر و ناراحت کرده بود؛اما او را از ادامه ى تحصیل و آموختن دانش باز نداشت. و پس از مدتی تصمیم می گیرد که حوزه ى علمیه ى منطقه را ترک کرده، به سمت مشهد و نجف مهاجرت نماید. این سفر نخستین گام در راه رسیدن به آرزوى دیرینه‌اش بوز. ایشان پس از طی فرسنگ‌ها راه سرانجام به حوزه ى علمیه ى دینی نجف اشرف در عراق رفته، مشغول به تحصیل می شود.
بنابرآنچه گفته آمد تحصیل در حوزه علمه نجف، یکی از بزرگترين آرزوى آیت الله عظمی فياض بود، که خود درين مورد مى فرمايد: «اولین بارى که نام نجف و موقعیت برتر حوزه علیمه ى آن را شنیدم، از زبان همان شیخ قریه‌ى ما بود. و از آن به بعد در مدرسه دینى که وارد شدم، مرتب نام نجف و حوزه علمیه ى آن را مى شنیدم، و هر گاه از نجف خبرى را مى شنیدم، سخن از استاد برجسته‌ى آن نیز بود و او همانا سید بزرگوار استاد خویى بود و این را بیش تر از بزرگانى مى شنیدم که همه از شاگردان او بودند مانند: شیخ عزیز اللّه کابلى، سید محمد حسن رئیس و شیخ محمد على مدرس.
آقای واعظی افزود: هنگامی که آیت الله عظمی فیاض وارد حوزه علمیه نجف اشرف شد به طور خستگى ناپذير، از گهر دانش علم أصول و فقه بهره می گرفت با دشواری‌های اقتصادی و تنگ دستی دست و پنجه نرم کرده، به ادامه دانایی تکميل علوم حوزوى ادامه داد و سپس به مراحل سطوح عالى گام گذاشت. و در جلسات درس خارج اشتراک می وزید.
آیت الله فیاض همزمان خود مشغول فراگیری علم و دانش بود، تدری نیز می کرد و بعد از مدتی يکى از اساتيد فرهیخته به شمار می رفت و جمع کثيرى از فضلا و انديشمندان علوم دينی به درس شان حاضر مى شدند و تا اکنون درس می دهد و شاگردان زيادى در درس ايشان حاضر مى شوند که برخی از شاگردان ایشان مشغول تدوین و تبین کردن تقریرات ایشان هستند و به زودى اين تقريرات به زیور طبع آراسته خواهد شد و در اختیار پژوهشگران علوم دینی و مذهبی قرار خواهد گرفت.
آقای واعظی در عظمت علمی آیت الله عظمی فیاض از قول مرحوم آیت الله العظمی خویی که استاد ایشان می شد و از آیت الله فیاض شناخت درست داشت، در اولین زندگینامه ای که برای آیت الله فیاض تدوین شده‌است، گفته اند: «عالم بزرگ و دانشمند محقق حضرت آیت الله حاج شیخ محمد اسحاق فیاض یکی از نوابغ وعلمای بزرگ و از مراجع نجف است…»
تألیف و نوشتن کتاب
آقای واعظی در این راستا چنین ابراز داشت: «تاليفات ایشان عبارتند از:
１- محاضرات در اصول فقه، در ده جلد؛
２- الأراضى؛
３- النظرة الخاطفة فى الاجتهاد؛
４- حاشيه بر عروة الوثقى، در ده جلد؛
５- أحكام البنوك؛
６- منهاج الصالحين، در سه جلد؛
７- مناسك حج؛
８- المباحث الأصولية، در چهارده جلد تدوین و نوشته شده است.
خدمات اجتماعی به مناطق محروم
آقای واعظی در این زمینه گفت: فعاليت های اجتماعي وخدماتی كه در مناطق محروم افغانستان انجام داده و یا درحال انجام است، قرار ذيل می باشد:
１. شفاخانه فاطمته‌الزهرا در جاغوری که هم اینک فعال است و خدمات درمانی در آن انجام می‌شود؛
２. شفاخانه امام علی درانگوری درحال ساخت و ساز است؛
３. شفاخانه خاتم المرسلين، درنوآبادغزنی درحال ساختن است؛
４. شفاخانه دركوه بيرون بهسود که نیز درحال ساختن و تکمیل شدن است؛
５. شفاخانه‌ای هم درولايت غور، درحال ساختن و اعمار است؛
６. در حدود ١٥٠٠ نَفَر از یتیمان بی سر پرست را زیر پوشش خدمات اجتماعی آیت الله عظمی فیاض قرار دارند و مرتب ماهانه مصارفش ازطرف ایشان پرداخت می‌شود؛
７. تدارک دید بورسيه تحصلی برای ۴۰ نفر از دانش جويان دخترازمناطق محروم كشور درمقطع لسانس در رشته قابله گی (مامایی)؛
８. تأسيس مراكز آموزشی، فرهنگی- تربيتی براي كودكان ونوجوانان.
در بخش دیگری برنامه آقای ناصری مجری برنامه به فراز از نظرات پویا و علمی آیت الله فیاض در زمینه حقوق بیان کرد: «ایشان در پاسخ به برخی از پرسش‌ها در خصوص فعالیت‌های اجتماعی زنان، به عهده گرفتن سه سمت «رهبری دولت»، «قضاوت» و «افتاء» (مرجعیت دینی) را نیز برای زنان مجاز می‌شمارد» امری بزرگ و مطابق شرایط زمان و مکان خواند و بعد از حجت الإسلام شیخ محمود فرزند و نماینده ویژه آیت الله عظمی فیاض دعوت کرد که پشت استیژ قرار گرفته و پیام آیت الله برای حاضران در مجلس و مرد ما در آسترالیا بیان کند.
سخنرانی حجت الإسلام شیخ محمود فیاض
ایشان در آغاز سخن به روان شهدا به ویژه شهدای ارزگان، مالستان و جاغوری در اوتقول درود فرستاد و از بانیان مجلس تشکر و قدردانی کرد و آنگاه به سخنرانی پرداخت که به فرازهای برجسته‌ی سخنان ایشان اشارت می‌شود:
1. آقای شیخ محمود فیاض گفت: محور اصلی صحبت من وحدت اجتماعی است. وحدتی اجتماعی جامعه مسلمان و به ویژه مردم ما در واقع پیام آیت الله عظمی فیاض است. از آنجایی که جامعه ما دچار چند دستگی شده است و این چند دستگی نه تنها به نفع جامعه ما نیست؛ بلکه فرصت ها را بستر ارتباط و تعامل با دیگر جوامع را از بین می برد و ما نمی توانیم صدای ما را به گوش جهانیان برسانیم و آنان صدای ما را شنیده و مشکلات و گرفتاری و محرومیت ما را فهم کنند. از طرفی همبستگی و همدلی موجب ترقی یک ملت است. ما نمی توانیم به وحدت و همبستگی دست پیدا کنیم مگر این که ما از خود گذشتگی و دوری از منیت داشته باشیم. سلیقه ها نباید موجب چند دستگی شود و به وحدت اجتماعی ما لطمه وارد کند. «وحدت ماهوی بین رهبران سیاسی جامعه ما باید ایجاد شود. ملت ما مظلوم، زحمت کش، با استعداد و قهرمان اند. ملت ما از هیچ ملتی کمبود ندارد، نه از لحاظ فکری و نه از لحاظ استعداد و اندیشه... ما فعلا در رشته های مختلف متخصص داریم. مردم ما اینک دکتران متخصص دارند و دانشجویان مردم ما از سایر دانشجویان اقوام دیگر، در دانشگاه های کشور بیشتر و فعال و پویاتراند.... حتی در حوزه ها ی علمی قم و نجف پیشتاز اند. بارها اساتید حوزه با من گفته اند: مردم شما چقدر با استعداد اند. و مااما یک کمبود داشته ایم که با غیر خودی کمتر ارتباط بر قرار می نماییم و همچنان قدردان عالمان و هنر مندان خود نیستیم. هنر و دانانی امروزه موجب احترام ملت ها است. فکر می کنم در ما یک نوع حالت عدم خود باوری وجود دارد که من علت آن را نمی دانم و یا این که عدم خود باوری از کجا منشأ می گیرد.
2. ...آقای شیخ محمود فیاض تأکید کرد، چه خوب است، بزرگان جامعه ما از خود گذشتگی داشته باشند تا نام شان در تاریخ جاودانه بماند. کسانی که نام شان در تاریخ جاودانه مانده، خصوصیات منحصر به فرد داشتند، از خود گذشتگی و کارهای بزرگ انجام دادند.... مردم ما وحدت داشته باشند تا بتوانند خدمات شایسته تری انجام دهند در این راه باید قدم های جدی بردارند.
3. ایشان از مسافرتش در مناطق محروم هزارستان یاد آورشد، من چهار سال پیش برای افتتاح شفاخانه در سنگماشه مرکز السوالی جاغوری رفته بودم. محرومیت مردم ما از نزدیک لمس کرده، دیدم. مردم آنجا نه آب آشامیدنی سالم دارند، نه جاده پخته دارند و نه مراکز صحی، تا بیمارشان تداوی شوند .... شیخ محمود مضاعف برآن به میزان مرگ و میر مادران ونوزادان بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی اشاره کرد که در حدود ۹۸٪ در صد است. در این راستا به امر حضرت آیت الله فیاض درآن مناطق محروم گام های مثبت تا هنوز برداشته شده و باید بیشتر به توجه معطوف گردد. البته به کمک برخی از خیرین کشورهای خلیج در رابطه شفانه گام های برداشته شده، چند باب شفاخانه در حال ساخت وساز و برخی هم فعال است. ایشان خطاب به حاضران در مجلس گفت: «از لحاظ اقتصادی وضع شما خوب است... اما کمک ها باید هدفمند و سازمان یافته شود؛ زیرا برخی مناطق محروم نیاز بیشتر دارد و باید اولویت بندی شده، در اولویت قرار گیرد
4. در این بخش از سخنان خود آقای شیخ محمود فیاض از اسکان مجدد مهاجران در کشورهای جدید شان گفت: در این کشورها خصلت ها و عادت های خوب زیاد وجود دارد و ما و شما باید از خصلت ها و عادت های خوب این مردم استفاده کنیم. عادت ها خوب خود را نیز نگهداشته و عادت های بد ما را ترک کنیم. مردم اینجا نیز مثل ما و شما مهاجرین بوده اند... با عادت های خوب و پشتکاری و اتحاد و همبستگی که داشته، پیشرفت و ترقی کرده اند. بنابراین، این مردم برای ما باید الگو و کارهای شان درس باشد... چرا بین خودما اختلاف داشته باشیم... در حالی‌که اسلام بر وحدت اجتماعی تأکید می نماید... ما باید به فرمایشات اهلبیت عمل کنیم.
5. ... آقای شیخ محمود فیاض در قسمت دیگر از سخنان خود راجع به نگرانی های مردم از آیند فرزندان شان اشاره کرد و آن نگرانی عبارت است از دست دادن فرهنگ و هویت خود است. گفت: می دانم نگرانی شما از آینده باورهای فرزندان شما است. اما برای این نگرانی راه حلی باید پیدا کرد به نظر من و حضرت آیت الله فیاض راه حل آن ساختن مدرسه است نه مسجد و تکیه خانه. ما باید اولویت را درک کرده، در ساختن و بناکردن مدرسه ها توجه خود را معطوف بداریم. زیرا مراسمی را که در مساجد انجام می دهیم آن مراسم را می توانیم در مدرسه‌ها نیز انجام بدهیم. شما می توانید از فضای مدرسه برای این مراسم استفاده بهینه کنید. آیت الله فیاض هم تاکید بر ساختن مدرسه دارد. همه ما در قبال فرزندان ما مسوول هستیم... و ما این مسوولیت را در سایه همدلی و اتحاد بهتر انجام داده می توانیم؛ بنابراین در این زمینه باید تصمیم بگیریم و قدم های عملی برداریم.
6. شیخ محمود از این که جامعه ما به توان مندی ها و دانی خود باور ندارند و به دانایان و عالمان خود را درک نمی‌کند که انتقاد کرده، گفت: «ما تاهنوز نتوانسته ایم قدر علمای ما را درک کنیم. علمای تشیع کاری بسیار بزرگ انجام داده، مذهب شیعه را زنده نگهداشته اند و این مذهب اکنون سالم هم به ما رسیده است. مسؤولیت رهبری جامعه بعد از رحلت پیامبر اسلام توسط ائمه بود بعداز غیبت کبرا این مسؤولیت به دوش علما و حوزه های علمیه است. ما قدرت نفوذ علما شیعه را بعد از حمله داعش در عراق دیدیم که با یک فتوا دمار از روزگار داعش برآورد که در توان ارتش عراق نبود. این فتوا بود که نیروی بزرگ داعش را زمین گیر کرد و مردم عراق توانمندی آن را داشتند، که سرزمین شان را باز پس بگیرند. کشور های استعمارگر از این قدرت و نفوذ علما هراس دارند و می خواهند این قدرت را از ما بگیرند. «العلما و رثةالا نبیاء ... مداد علما از خون شهدا برتری دارد، در واقع اهمیت دادن به دانش و علم از منظر دین و مذهب است . کسانی که نادانسته بر علما و دانشمندان دینی اهانت می کنند، از نادانی و جهل آنان است. کسانی دانا و آگاه اند، علماو وهنرمندان شان را احترام می‌کنند.
آنچه گفته آمد نقل به مضمون از سخنان شیخ محمود فرزند آیت الله عظمی فیاض بود، ایشان در اخیر تأکید کرد، ما باید قدر دانشمندان، علما و هنرمندان خود را بدانیم و به آنان احترام بگذاریم و و در باره عالمان، دانشمندان و هنرمندان ما بنویسیم تا نسل آینده ما به خود باور داشته باشند و اعتماد به نفس داشته باشند. به عنوان مثال از بازدید خود از یک کتابخانه در آمریکا یاد آوری کرده ابراز داشت:
７. در آمریکامیزبان مهربانی داشتم روزی مرا در کتابخانه‌ای بزرگی برد. آمریکا کتابخانه های زنجیره ای دارد... کتابخانه‌ی عظیم بود در یک بخش مبل های راحتی داشت، ما آنجا نشستیم. مسؤول کتبخانه آمد، ما را به مهربانی گفت: «اینجا مربوط کودکان است.» ما را رهنمای کرد به قفسه‌ای که کتاب های کوچک در آن جاداده شده بود. کتابی را برداشته دیدیم از زندگی نامه رییس جمهوران آمریکا.... و در عظمت شخصیت آنانان نوشته شده است. این کتاب ها به کودکان روحیه می دهد و هم اعتماد به نفس آنان را بالا می برد... ما نیز قدر مراجع مان را به فرزندان و بچه های مان منتقل نماییم، تا آنان نیز اعتماد به نفس داشته باشند و بگویند ما در تمام زمینه ها می توانیم بخوانیم و شخصیت داشته داشته
در اخیر، آقای شیخ محمود فیاض، از حاضران در مجلس، مسؤولان انجمن کاتب و مسوؤلان مرکز ارشاد سپاس و قدردانی کرده، به روان شهدای اخیر در ارزگان، مالستان و جاغوری درود فرستاد و دعاکرد!
عکس فیچر از شفقنا